In 1988 stond de gemiddelde Nederlander naar schatting in zo’n 30 tot 40 databases van de overheid geregistreerd. Inmiddels is het aantal bestanden van de overheid explosief gegroeid. Om haar werk te doen heeft de overheid veel gegevens nodig, die worden vastgelegd in maar liefst 30.000 verschillende systemen. Met het project Open Kaart wil Waag Society uitzoeken wat er over ons bekend is bij (semi-)overheidsinstanties die tot personen herleidbare gegevens opslaan. Het onderzoek loopt tot 1 mei.
Foto door: thewhaanga 2008
‘Normale’ burgerdata
Joey de Jong legt uit met wat voor insteek Open Kaart is begonnen:
Wat voor gegevens er dan wel of niet naar boven komen, het is volgens mij interessant om er achter te komen hoe wij er in de ogen van de overheid uit zien. Ik verwacht echter niet dat er schokkende data over mij te vinden zijn: ik ben 24 jaar, net afgestudeerd aan de UvA, heb geen auto of eigen huis, ga nooit naar de dokter en betaal altijd netjes mijn rekeningen. De Nederlander die veel speciale zorg nodig heeft of de wet overtreedt zal –denk ik- in veel meer databases te vinden zijn dan de brave ex-student die ik ben. Maar ik denk dat dit onderzoek het begrip privacy wat minder abstract zal maken.
Datamining: dát gaat onze privacy onderuit halen
Eén van de voorlopige conclusies van het onderzoeksproject is dat veel databases versplinterd zijn en de overheid nog niet alwetend is. Er is echter wel een trend om verschillende data-bases met elkaar in verband te brengen, die grote gevolgen gaat hebben voor onze privacy:
We moeten echter wel oppassen voor de huidige trend naar centralisatie. Data uit verschillende sectoren worden steeds vaker gekoppeld waardoor er nieuwe data ontstaan waar exponentieel meer uit te herleiden valt. De organisatie die zich hier vaak schuldig aan maakt is de Belastingdienst. Haar opsporingsdienst, de FIOD, is een machtig orgaan dat steeds verder wil gaan in de bestrijding van fraude. Door het combineren van data uit verschillende bronnen en te zoeken naar verbanden en structuren stellen ze risicoprofielen op van potentiële fraudeurs. Dit automatisch zoeken in een uitgebreide gegevensverzameling wordt ook wel ‘datamining’ genoemd, wat dezelfde methode is die gebruikt wordt voor de opsporing van terroristen.
Ons nutteloze recht op inzage
(Semi)overheidsinstellingen hebben nu de plicht om je persoonlijke gegevens die ze hebben opgeslagen ter inzage aan te bieden. Maar hoeveel is dit recht op inzage eigenlijk waard?
Uit het feit dat er zo uiteenlopend wordt gereageerd blijkt dat het niet altijd even makkelijk is om aan mijn inzageverzoeken te voldoen. Ik krijg het gevoel dat dergelijke verzoeken als lastig worden ervaren en dat de behandeling ervan vaak zoveel mogelijk wordt uitgesteld of beperkt. En ja, hoeveel mensen dienen nu eigenlijk zulke verzoeken in? Het recht op inzage blijkt al met al niet heel veel voor te stellen.
Meer lezen?
Klik door naar ons dossier ‘Big data: wat weet de stad van mij?’ voor meer artikelen over dit onderwerp.