Voor Stadsleven ‘De Stad door Andere Ogen‘ – een speciale online editie van Stadsleven – laten we een maand lang de stad van een andere kant zien. Wat zie je als je mensen in cijfertjes verandert en de stad in data? Wat zie je als je de stad van boven bekijkt? De televisie-serie Nederland van Boven bekijkt Nederland vanuit vogelperspectief waardoor verbanden ontstaan die met het blote oog niet te zien zijn. De stad 2.0.
Door: Sanne van der Beek
Iedere donderdag hoef je alleen je televisie maar in te schakelen om Nederland vanuit een bijzonder perspectief te zien. Zweef hoog boven ons land met beelden vanuit helikopters, paragliders, ballonnen en vliegers en zie hoe zaken die je vanaf de grond als duidelijke structuur ervaart, veranderen vanuit de lucht in chaos, en chaos op de grond zich vanaf een bepaalde hoogte vormt tot prachtige patronen.
Een goed voorbeeld is de registratie die Nederland van Boven maakte van Koninginnedag 2011 in Amsterdam. Als je de oranje massa ziet krioelen door de smalle straten van het centrum, word je je weer bewust hoe de historische structuur van de stad nauwelijks berekend is op het moderne leven. Dat er te weinig ruimte is om de grote hoeveelheid fietsers kwijt te kunnen wordt voor lief genomen in het dagelijks leven, scheefgezakte huizen worden niet meer gezien en de kleine straatstenen die in de winter verraderlijk glad zijn, en in de zomer verraderlijk voor hooggehakte dames liggen er nu eenmaal. Ongemakken die in het dagelijks leven vanaf de grond nauwelijks meer worden gezien, maar door de afstand die letterlijk wordt genomen in het televisieprogramma weer zichtbaar zijn.
Still uit Nederland van Boven Koninginnedag 2011
Het Koninginnedag-filmpje toont ook hoe moeilijk stadsplanning eigenlijk is en hoe groot de gaten kunnen zijn tussen de goedbedoelde plannen en de eigenlijke bewegingspatronen van de mensen in de stad. Aan de hand van mobiele telefoongegevens wordt gecontroleerd of de ‘georganiseerde chaos’ -de enorme stroom feestgangers door drie hoofdroutes door de stad trachten te leiden- wel werkt.
Nederland van Boven brengt een mix van expertise (van waterbeheer tot files en vrijetijdsbesteding), datajournalistiek, animaties en beelden vanuit de lucht en vanaf de grond. Hierbij worden vaak meerdere gegevensverzamelingen gecombineerd, om zo nieuwe verbanden te kunnen leggen. De centrale vraag luidt hierbij telkens: hoe is het land gevormd en hoe functioneert het?
Zo blijkt uit een datavisualistatie van de gedragspatronen van twee wooncomplexen uit Rotterdam de verschillen in bewegingspatronen tussen oudere en jongere bewoners. Waar ouderen zich voornamelijk in de binnenstad ophouden en shortcuts nemen door kleine straatjes, fietsen de jongere bewoners makkelijk even naar een hippere buurt of helemaal de stad uit. Het doet de kijker de vraag stellen hoe een stad eruit ziet als ruimtebeleid kan worden afgestemd op dit soort data.
Ook brengt Nederland van Boven zaken naar de oppervlakte die met het blote oog helemaal niet te zien zijn. Een beetje graven toont bijvoorbeeld het enorme netwerk aan rioolbuizen, drinkwaterleidingen, transportbuizen, stadsverwarming, internet, elektriciteit en televisiekabels dat nodig is om een stedelijke omgeving draaiende te houden.
En de Hollandse luchten blijken ineens doorkruist te worden door wel 1,5 miljoen vluchten per jaar. Een getal dat maakt dat er na een week geen plek boven Nederland te noemen is waar niet wordt gevlogen. Een complete infrastructuur, nog vele malen ingewikkelder dan op de grond, wordt zichtbaar.
Meer lezen en kijken?
- Vanaf 14 november is het tweede seizoen van Nederland van Boven begonnen, om 22.20 uur bij Nederland 1. Kijk alle afleveringen van seizoen 1 en 2 hier terug. Ook is op de site extra beeldmateriaal te vinden. Dit is overigens voorlopig het laatste seizoen.
- Nederland van Boven heeft ook meegewerkt aan de prachtige nieuwe Bosatlas die onlangs is gelanceerd.
In de maand december zal voor de speciale ‘online’ editie van Stadsleven ‘De Stad door Andere Ogen’ elke dag een post worden geplaatst waarin bijzondere kijkers en kunstenaars ons idee van wat een stad is uitdagen. Lees ze allemaal terug in ons dossier. Wil je als eerste weten welke mooie dingen Stadsleven in 2014 in petto heeft? Geef je dan op voor onze maandelijkse nieuwsbrief, en volg ons op facebook of twitter.