door Sigrid van Essel
Ik hou van hijskranen. Ze eisen mijn aandacht op in het vlakke land. Ik word er naar toe getrokken, het is een teken van actie, er is wat loos.
Hijskranen zijn krachtig en fragiel tegelijkertijd. Een hijskraan is niet anoniem, het is een karakter. Hij is elegant. Hij lijkt op het menselijk skelet. Ze zijn breekbaar, maar ze bieden het fundament van ons lichaam. Ze belichamen een technische vernuftigheid.
2010 Aanbouw Overhoeks 80 x 100 cm olieverf op paneel
2014 NDSM werf Kraanspoor 25 x 100 cm olieverf op papier
De afwisseling van horizontalen en verticalen bij het bouwproces rondom de IJ-oevers prikkelt mij dan ook enorm. Naast de hijskranen zijn dat de heistellingen, de damwanden en al die andere tijdelijke installaties. Dat visuele spektakel leg ik vast. In de pentekeningen van het Oosterdokseiland zie je die ritmische kwaliteit van dit onderwerp.
2006 Oosterdokseiland 40 x 240 cm pentekening op doek
Ook werk ik in series, omdat ik graag met de beelden speel; over een zelfde onderwerp ontstaan er werken uiteenlopend van zeer realistisch tot grafisch.
2007 Oosterdokseiland 40 x 240 cm olieverf op doek
Veel van mijn schilderijen zijn momentopnames van een stad in wording. Een ‘onaf’ gebouw is spannender dan een ‘af’ gebouw. Tijdens de bouw van het Eye Filmmuseum was er een moment dat het op z’n mooist was. De pure staalconstructie maakte het een spannend object. Het stond als een oerbeest aan de oever. Als een sculptuur in het landschap.
2010 Constructie Eye Filmmuseum 30 x 65 cm olieverf op doek
De stad Amsterdam heeft het IJ ontdekt als uitbreiding van de verdichte stad. Er wordt gewerkt aan een nieuwe contour. De architectuur weerspiegelt zich in het open water. Andersom versterkt de architectuur de lege ruimte van het IJ.
Het is een precaire balans. De ruimtelijke kwaliteit gaat verloren als de oevers helemaal zijn volgebouwd.
2011 Aanbouw Overhoeks 35 x 275 cm acrylverf op doek
2011 Amsterdam Noord vroeger en nu 120 x 140 cm acrylverf op doek
Met fantasie kun je de omgeving weer in beweging brengen. Zo kwam ik op het idee om het IJ te laten leeglopen, wat voor landschap zou er dan ontstaan?
Maarten Kloos heeft het in mijn boek ‘Amsterdam Verbouwd Verbeeld’ als volgt onder woorden gebracht: “Hier kijkt filosoof Bergson weer eens om de hoek, met zijn stelling dat eilanden op zich geen zelfstandige fenomenen zijn, maar dat alleen lijken te zijn dankzij de aanwezigheid van water. Zo wordt het schilderij bij iedere observatie steeds sterker een soort motor, een katalysator van gedachten, fantasieën. Kan zoiets waar zijn? Ja, nee, waarom niet? Het is betoverend. Maar waarom?“
2007 ’Het Leeggelopen IJ’ 25 x 100 cm olieverf op paneel
Ik ben opgegroeid in de Alpen. Als ik daar gebleven was zou ik geen hijskranen maar bergen schilderen, die zijn immers prominenter aanwezig en bepalen daar het landschap. Hier in het horizontale Nederlandse landschap vormen de hijskranen en de architectuur de meest prominente verticale component.
Is het gebouw af, dan verdwijnen de hijskranen ook. Wat jammer is.
2012 Oosterdokeiland 40 x 240 cm olieverf op doek