Wat speelt er aan de voorlinie in de stad? Elke week vind je in het Stadsleven webmagazine een trend die je in de gaten moet houden. Vandaag: In architectuur wordt steeds vaker afval als bouwmateriaal gebruikt: wat voor soort gebouwen krijg je dan?
We bouwen steeds meer met afval. Bij de bouw van zowel woningen als kantoren is de trend om materiaal te hergebruiken. Zeker in de bouw is dat belangrijk: wereldwijd verbruikt de bouw 40% van de grondstoffen!
We moeten zuiniger omgaan met onze slinkende voorraad grondstoffen door ze zo veel mogelijk opnieuw te gebruiken. Ophouden met spullen maken, gebruiken en weggooien. Dat betekent dat we nieuwe producten op zo’n manier moeten ontwerpen dat de materialen waarvan we gemaakt zijn, makkelijker opnieuw kunnen worden gebruikt. Er ontstaan dan ook nieuwe fabricageprocessen, zoals de nieuwe bakstenen die het Rotterdamse bedrijf Stonecycling maakt uit puin.
Architectuur van afval in Nederland
Het meest recente is het plan voor de Bijlmer Bajes in Amsterdam. Daar worden 5 van de 6 gevangenistorens gesloopt en worden er 1350 woningen gebouwd. In mijn talkshow Stadsleven van 28 september vertelde projectontwikkelaar AM dat ze 98% van het sloopmateriaal gaan hergebruiken. Van de oude celdeuren maken ze een brug, en zelfs de tralies komen terug, nu als balkonhekjes.
En vorige maand ging ‘Circl’ open, het nieuwe circulaire paviljoen van ABN Amro op de Zuidas. De bank werkte daarin samen met het bedrijf New Horizon, dat gebruikte materialen ‘oogst’ en aan nieuwe gebruikers doorgeeft. Een grappig voorbeeld van oude/nieuwe materialen zijn de isolatiepanelen gemaakt van 16.000 vermalen spijkerbroeken.
Een van de eerste architectenbureau’s in Nederland dat hiermee bezig was, is Superuse. Ik heb voor NRC geschreven over een speeltuin die ze Rotterdam maakten, en een bijzondere zitmeubel voor de buitenruimte, van gebruikte wieken van windturbines. Windmolens gaan 3,5 tot 5 jaar mee, dus worden er elk jaar een paar honderd vervangen – materiaal genoeg!
Nog een sprekend voorbeeld was het Paviljoen 100% Terschelling van ontwerper Elmo Vermijs voor Oerol. Hij ging ruim veertig bedrijven langs op Terschelling om een ‘Oogstkaart’ te maken van hun afvalproducten, van tentzeilen tot de blauwe jerrycans waarin de wasserettes hun wasmiddel aangeleverd krijgen. Die werden in het paviljoen gebruikt als zitjes, gevuld met warme water – had je lekker warme billen tijdens de lezing of het optreden.
Van wens naar businessmodel
In toenemende mater verandert dit van vrome wens in businessmodel. Je hebt echt al bedrijven die daar in gespecialiseerd in zijn. Ik noemde al StoneCycling, dat nieuwe bakstenen maakt uit puin, en het jonge bedrijf New Horizon waar ABN Amro mee samenwerkt.
Het valt me op dat naarmate het bouwen met afval steeds ‘gewoner’ wordt, de gebouwen ook steeds gewoner eruit gaan zien. Stonecycling heeft de bakstenen geleverd voor een huis in Rotterdam – maar je ziet er niet aan af wat er bijzonder aan is, dat de bakstenen van afval zijn gemaakt. Ergens is dat jammer, want het wordt gewoon. Maar dat wil je eigenlijk juist ook, dat het gewoon wordt om slim en zuinig om te gaan met grondstoffen.
Meer lezen?
Meer trends in De Stad Nu vind je hier.