Wat speelt er aan de voorlinie in de stad? Elke donderdag vind je in het Stadsleven webmagazine een trend die je in de gaten moet houden. Vandaag: Databedrijven als Uber delen sinds kort hun data met stadsplanners. Maar is dat genoeg om van de slimme stad ook een sociale stad te maken waarin publieke waarden echt worden gewaarborgd?

Door: Sanne van der Beek

Uber Movement deelt data met steden

Krijgen steden hiermee wel de data die ze willen?

De media berichtten bij de lancering overwegend positief over Uber Movement. Neem enkele koppen: “Uber maakt data openbaar: goudmijn voor steden”, “Data from Uber Movement means a bright future for cities” en “Uber trows big cities a bone with it’s movement product”

Maar er is ook kritiek. Zo vraagt Linda Poon van de invloedrijke blog CityLab ‘How helpful is the Ubers new data tool? It’s not the highly coveted numbers cities need.‘

De stad New York is bijvoorbeeld veel meer geïnteresseerd in wanneer en waar de passagiers opgepikt en afgezet worden, dan de algemene data die Uber nu bekend heeft gemaakt. Waar Uber (en andere bedrijven als Lyft) weigerden deze data te verstrekken op grond van privacybescherming van de klant, heeft New York dit vorige week wel weten af te dwingen in een wetgeving die potentieel ook de standaard kan worden voor andere steden. Over ongeveer zes maanden gaan de nieuwe regels in en dan moet Uber maandelijks de informatie verstrekken op het oppikken en afzetten van passagiers.

Waarom is New York zo gebrand op deze data?

“Understanding where pickups and drop-offs are helps [a city] understand where demand is for alternative transportation services,” says Zak Accuardi, at the transit advocacy and research group TransitCenter. A neighborhood where Lyft is doing a ton of early morning pickups could maybe use more frequent, commuter-friendly bus service, or a new line altogether. Perhaps people are looking for other ways to get around—consider a bikeshare station, or a protected cycling lane, maybe? Or maybe the locals are abandoning car ownership, meaning super-valuable curb space could be used for things other than parking spots.” (bron)

En wat zeker ook interessant is, is om te zien waar de Uber en Lyft chauffeurs NIET naartoe gaan:

“One of most cities’ goals is equity: understanding who has access to these services, who is being denied services, and how often that’s happening,” says Corinne Kisner, who directs public policy for the National Association of City Transportation Officials. If rideshare companies aren’t reaching certain areas, it may signal the city needs to step it up with other options.” (bron)

Waarom Uber die data tot nu toe zo goed afschermde heeft overigens tevens te maken met het feit dat ze winst maken op deze data: Autodeelbedrijven als Uber halen hun voordeel uit hoe goed hun algoritmes de chauffeurs weet te koppelen aan de dichtstbijzijnde klant, hen zo snel en efficiënt mogelijk naar de bestemming brengt en weer zo snel mogelijk aan een nieuwe klant weet te koppelen. 

Hoe vormen publieke waarden zich in de datasamenleving?

Het lijkt een goudmijn aan data te zijn die steden – al dan niet op vrijwillige basis –  kunnen ontfutselen aan databedrijven. Maar critici vragen zich af of we hiermee niet een groter probleem uit het oog verliezen, namelijk het grotere effect van databedrijven op de samenleving?

De immer kritische Evgeny Morozov benadrukt bijvoorbeeld in zijn stuk ‘Only a cash-strapped public sector still finds ‘smart’ technology sexy‘: Steden, kijk uit met het samenwerken met databedrijven in ‘essentiële’ taken, zo stelt hij, want de belangen van bedrijven zijn fundamenteel gericht op winst. En als er geen winst meer te behalen valt, waar blijven die bedrijven dan?

This model makes the provision of essential services – once the preserve of the welfare state and local governments – dependent on the whims of corporations and their business models. And such whims are aplenty: markets that once looked so lucrative often prove to be loss-making in the light of new developments that were not part of the initial modelling. At this point, most firms prefer to cut their losses and quietly exit the scene, leaving citizens deprived of an important service.

En in het onlangs uitgebrachte boek ‘De platformsamenleving. Strijd om publieke waarden in een online wereld’ (2016) waarschuwen Martijn de Waal, José van Dijck en Thomas Poell dat er een veel fundamenteler debat nodig is over de invloed van databedrijven als Uber en Airbnb op de stad. We moeten het niet alleen hebben over individuele belangen (het verlies van privacy), zelfs niet slechts over welke services ze de stad kunnen bieden of hoe ze ontwrichtend kunnen werken voor bepaalde sectoren. Wat we ons moeten beseffen is dat ze ons concept van een sociale stad veranderen. Dat wat wij als publieke waarden betitelen wordt beïnvloed door de werking van deze platforms. 

Het vraagstuk rondom Uber gaat niet alleen over of de bestaande taxibranche en haar passagiers bescherming verdienen, maar over een bredere vraag: hoe kunnen wij bij de organisatie van het personenvervoer in de platformsamenleving de publieke belangen het best behartigen? Zoals kwaliteit en betaalbaarheid van het vervoer, alsook de toegankelijkheid en de duurzaamheid daarvan. Hoe kan de veiligheid van de passagiers het beste worden gegarandeerd? Welke organisatievorm zorgt ervoor dat ook burgers die in wat meer afgelegen of commercieel minder aantrekkelijke gebieden wonen, toegang houden? Op welke manier draagt de organisatie van het personenvervoer het meest bij aan de vergroening van de economie? 

Meer lezen?

Meer trends in De Stad Nu vind je hier.