Wat speelt er aan de voorlinie in de stad? Elke donderdag vind je in het Stadsleven webmagazine een trend die je in de gaten moet houden. Vandaag: voormalige gevangenissen zijn in trek om herbestemd te worden tot centra voor horeca, creatievelingen en vluchtelingen. Hiermee krijgen ze een totaal nieuwe rol van betekenis is de stad. Tracy Metz vertelde erover in KRO NCRV Radio 1 De Ochtend.
Herbestemmen van gevangenissen
Door bezuinigingen zijn de afgelopen jaren veel gevangenissen gesloten. Stuk voor stuk markante gebouwen die een nieuwe bestemming nodig hebben. Maar hoe ga je met zo’n lastige architectonische structuur om die oorspronkelijk bedoeld was om mensen vast te zetten? En die bovendien vaak een monumentenstatus heeft. Toch zijn er door het hele land steeds meer inspirerende voorbeelden te zien van gevangenissen die creatievelingen, vluchtelingen en horeca verwelkomen en daarmee een nieuwe rol van betekenis krijgen:
- het sterrenrestaurant De Librije van Jonnie Boer in Zwolle.
- Het Arresthuis in Roermond en Het Huis van Bewaring in Almelo (beide hotel/restaurants van Van De Valk).
- Het Blokhuispoort in Leeuwarden is sinds kort een Cultureel Bedrijvencentrum. Daar is hard aan getrokken in verband met Leeuwarden, Culturele Hoofdstad.
- En vorig jaar was er nog een goede expositie over de surveillancestaat, Hacking Habitat, in de voormalige gevangenis van Utrecht op het Wolvenplein.
Bijlmerbajes: asielzoekers met creatievelingen in Lola Lik
Vanwege grootschalige bezuinigingen in Nederland worden sinds 2014 leegstaande gevangenissen en kazernes tijdelijk herbestemd tot asielzoekerscentra. Zo ook de Bijlmerbajes. Deze werd afgelopen zomer gesloten als gevangenis, waarna er in een gedeelte van de gevangenis – de twee hoge torens – ongeveer 1000 asielzoekers kwamen.
Bijzonder aan de Bijlmerbajes is dat er sinds afgelopen vrijdag in het hoofdgebouw ook een grote broedplaats van 9000 m2 is geopend. “Lola Lik”, verwijzend naar LOLA= Stichting Leegstand Oplossers Amsterdam, en lik als in bajes, de bak, maar ook een lik verf van de Favela Painters die de broedplaats in feestelijke kleuren hebben geschilderd. Lola Lik bestaat niet alleen uit ateliers van kunstenaars, maar ook uit een publiekelijk binnenplein met restaurant, een pop-up bioscoop en muziekstudio’s. De creatievelingen die er zitten hebben nadrukkelijk opdracht om open te staan voor contact met de vluchtelingen, maar ook om de privacy van de vluchtelingen te respecteren. Hoe publiekelijk toegankelijk de broedplaats ook is, het asielzoekerscentrum is een besloten omgeving.
Veenhuizen: designfiets uit penetraire inrichting
Een ander bijzondere herbestemming van een voormalige gevangenis is Veenhuizen in Drenthe, één van de pauperkolonieën die in 1818 ver van de grote steden werden opgericht. Drie jaar geleden is daar de design Collectie Veenhuizen begonnen onder leiding van kunstenaar en ontwerper Irene Fortuyn. Ontwerpen ontwikkeld en gemaakt in de gevangenis, om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt op weg te helpen door dingen te maken die meer waarde hebben dan wasknijpers. De penitentiaire inrichting (PI) Veenhuizen werkt samen met Ontwikkelingsbureau Veenhuizen, Design Academy Eindhoven en Stichting KETTER&Co aan de ontwikkeling van Collectie Veenhuizen.
Volgende week wordt op Art Rotterdam een bijzonder product van Collectie Veenhuizen gepresenteerd: de Las_Tig fiets. Het is een ontwerp van Anne Pabon, voormalig studente van de Design Academy Eindhoven en staat in de stand van de galerie Stigter van Doesburg. ‘Las’ van lassen, ‘Tiglassen’ is een soort lassen = samen ‘lastige’ types. Lassen is een van de vaardigheden die je in de gevangenis kunt leren. Deze fiets is zo ontworpen, dat als je ‘m in elkaar hebt gelast, je alle onderdelen van je lasdiploma hebt gehaald. Ieder frame krijgt een uniek nummer, namelijk het detentienummer van de lasser.
Meer lezen?
Meer trends in De Stad Nu vind je hier.