Weg van het idealisme, duurzaamheid is iets geworden waar steden goed aan kunnen verdienen, een echte business opportunity. Waar liggen onze kansen? Jorn Wemmenhove (oprichter Because, een bedrijf dat aan verschillende fietspromotieprojecten werkt en El Desafío Foundation voor jeugdontwikkeling en lokale democratie) en Chris Roorda (adviseur energietransitie en duurzame stedelijke mobiliteit bij DRIFT, Erasmus Universiteit Rotterdam) schreven een column over hoe fietsen een grote economische stimulans kan zijn voor stedelijke economie.
Einstein zei ooit: “Leven is als fietsen. Om je evenwicht te bewaren, moet je in beweging blijven.” De stelling dat de economie net als fietsen is, durven we ook wel aan. Er moet beweging zijn om tot een balans te komen. En we mogen toch wel zeggen dat we als samenleving wat uit balans zijn. De economische crisis is daar een resultaat van, maar is tegelijkertijd een kans. In tijdens van crisis liggen er kansen op verandering, op een duurzame transitie. Als we maar in beweging komen.
Fiets als stadsmaker
De urgentie van op een nieuwe manier naar de realiteit kijken is voor steden duidelijk. Het functioneren van onze steden is sterk afhankelijk van fossiele brandstoffen, leidend tot geopolitieke spanningen en risicovolle klimaatverandering. Tegelijkertijd kan juist de verdichting van de stad – in combinatie met verduurzaming – de sleutel zijn om van die afhankelijkheid af te komen. Hoe kan de nu hernieuwde aantrekkingskracht van steden versterkt worden? Het mooie is dat we in Nederland een prachtige oplossing al in huis hebben; de fiets. Met bijkomende voordelen voor de stad: minder obesitas, gezondere lucht, betere toegankelijkheid en een mensvriendelijkere omgeving. We hebben wellicht het wiel niet zelf uitgevonden, maar toch is Nederland een fietsland geworden. Een fiets is voor de meeste Nederlanders zo vanzelfsprekend, dat we er lange tijd maar weinig aandacht aan hebben besteed. Het is politiek gezien nog steeds makkelijker miljoenen aan autoinfrastructuur uit te geven, dan een bedrag los te krijgen voor – vaak veel effectievere – investeringen in de fiets.
Gelukkig zien we in veel steden een herwaardering van de fiets. De fiets is een ‘stadsmaker’ die op verschillende terreinen voordelen biedt. Natuurlijk betaalt een investering in de fiets zich uit in een verbetering van de volksgezondheid en zo in een verlaging van zorgkosten. Door meer beweging, en een verbetering van de luchtkwaliteit en verkeersveiligheid worden mensen gezonder. De meest succesvolle steden zijn meestal fietssteden. Internationale bedrijven vestigen zich er graag, omdat hun werknemers steeds meer belang hechten aan een prettige en inspirerende woonomgeving. Steden zetten in op de fiets om kwalitatieve publieke ruimte te creëren, plekken om te ontmoeten en waar mensen zich prettig en veilig voelen. Maar de fiets is ook belangrijk voor de lokale economie van de stad. Fietsers geven op jaarbasis lokaal meer uit dan automobilisten en zijn zo essentieel voor de middenstand. En laten we niet vergeten hoeveel economische waarde verloren gaat wanneer we stil staan in de file. Daarnaast ontstaan succesvolle bedrijven als Roetz-Bikes die van tweedehands fietsen prachtige stadsfietsen maken, profiteren gevestigde merken van de groei van e-bikes en brengen nieuwkomers fietsen voor elke lifestyle op de markt.
Bikenomics: fiets als stimulans stedelijke economie
Er is daarom terecht steeds meer aandacht voor de economische waarde van de fiets. Het thema van de Fietsersbond Fietsstad-verkiezing 2016 is dan ook bikenomics. Het kunnen laten zien van ‘harde cijfers’ is van belang om meer partijen te doen investeren in dit duurzame en vooral sociale vervoersmiddel. Maar laten we niet vergeten dat het niet alleen om die cijfers moet gaan. De nieuwe economie wordt – tenminste deels – op nieuwe waarden gebouwd. Geen ‘greenwashing’ van het oude denken. In de nieuwe economie staat de mens centraal, die steeds meer deelt en samen doet. De bagagedrager als symbool, spring maar achterop!
Fietsstimulering is een middel. Succesvolle steden waar mensen gezond en gelukkig samenleven zijn het resultaat. Een succesvolle stad is vooral een inclusieve stad, waar iedereen meetelt en mee kan doen. Daarom moeten we niet vergeten ons te richten op hen die buiten de boot lijken te vallen. Samen met de Gemeente Rotterdam hebben we daarom het programma ‘Fietsen op Zuid’ opgezet, om het fietsgebruik in Rotterdam Zuid te verhogen. Het fietsgebruik op Zuid ligt namelijk in vergelijking met de rest van de stad laag. Zuid kampt daarnaast met een groot aantal sociale uitdagingen, waaronder vervoersarmoede waardoor de kans op een baan uiterst klein is. Maar Zuid heeft ook een hele jonge bevolking die bruist van de creativiteit. Het stimuleren van het fietsgebruik op Zuid is geen doel op zich. Het is een middel om de leefbaarheid, bereikbaarheid en concurrentiekracht van Rotterdam Zuid te versterken en de sociale potentie van de fiets te benutten. De business case van de fiets laat zich niet vangen in koude cijfers. De fiets brengt mensen – en de economie – in beweging, maar vooral naar elkaar toe.
Jan Rotmans, de oprichter van DRIFT, waar Chris Roorda adviseur is, is maandag 25 april te gast in de live talkshow van ‘Green Business’. Koop je kaartje hier.
Meer lezen?
Klik hier voor meer blogs en columns over Stadsleven ‘Green Business’