Samenleven met elkaar in de stad kan af en toe behoorlijk kwetsbaar zijn. Wat zijn de gevaren waartegen we ons moeten beschermen? In Stadsleven ‘Rampspoed’  bekijken we hoe we ons weerbaarder kunnen opstellen. Arnoud Molenaar, de Chief Resilience Officer van Rotterdam, schreef over Rotterdam als climate resilient city en de ambities die ze de komende jaren willen verwezenlijken.

Klimaatverandering vereist andere omgang met water

Als deltastad is Rotterdam kwetsbaar voor klimaatverandering. Regenintensiteit, rivierafvoer en zeespiegel zijn aan het veranderen. Dat in combinatie met verdere groei en verdichting van de stad maakt dat ook de risico’s toenemen. Dat vergt niet alleen nieuwe maatregelen, maar bovenal een andere kijk op het omgaan met water. Je zou kunnen zeggen dat Rotterdam op dit terrein al 15 jaar in transitie is. De reeks aan plannen en programma’s weerspiegelen deze ontwikkeling: beginnend met het eerste Waterplan (2001), de visie Waterstad 2035 (2005), de vertaling naar het tweede integrale Waterplan (2007), het Rotterdam Climate Proof Progamma (2008), de Rotterdamse Adaptatie Strategie (2013), het recentelijk gestarte Resilience Programma (2014) en het Water Sensitive Rotterdam programma (2015) maakt de reis compleet.

Green roof Rotterdam. Credits: Flickr/NIRA GmbH und Co. KG

100 Resilient City programma

Typerend is hoe het stedelijk watermanagement werd gekoppeld aan ruimtelijke ordening, vervolgens de klimaatverandering verdisconteerd werd en nu resilience (veerkracht en weerbaarheid) in de volle breedte de aandacht krijgt. Dit laatste kreeg een impuls doordat Rotterdam zich kon aansluiten bij het 100 Resilient City programma van de Rockefeller Foundation. Tegelijkertijd wordt met het Water Sensitive programma de aanpak verder geoperationaliseerd en meer mainstream. Deze ontwikkeling wordt inmiddels steeds zichtbaarder in de stad; diverse waterpleinen, andere vormen van waterberging, meer groen en vele onthardingsprojecten, 220.000 m2 groene daken en een dakpark zijn zomaar wat voorbeelden. De strategie is om nu op grote schaal kleinschalige maatregelen te nemen die de sponswerking van de stad vergroten, en tegelijk kwaliteit aan de buitenruimte toevoegen. Deze totaalaanpak en het toenemende aantal zichtbare projecten resulteert in enorme internationale aandacht. In 2015 hebben ruim 80 delegaties de stad bezocht. Wat weer resulteert in meer opdrachten voor het bedrijfsleven. Kennisinstellingen en bedrijfsleven spelen hier inmiddels op in met de oprichting van het Centre for Resilient Delta Cities, dat als kennisportal fungeert.

Rotterdam. Credits: Flickr/Pieter van Marion

Ambities voor urban resilience

Onze participatie in het 100 RC programma maakt tot slot het mogelijk weer nieuwe stappen te zetten. Zo wordt de afhankelijkheid van energie- en ict-netwerken voor het functioneren van onze kritische infrastructuur in kaart gebracht. Rotterdam wil niet alleen climate resilient worden maar ook de meest cyber resilient havenstad en tegelijk werken aan de sociale veerkracht. Het vinden van slimme combinaties en synergie tussen deze opgaven is waar we ons nu op richten. Een mooi voorbeeld van deze synergie is te vinden in het Zomerhofkwartier (ZoHo). ZoHo moet de eerste klimaatbestendige wijk worden. De aanpak voor klimaatadaptatie, met het waterplein als katalysator, werd hier de driver voor veel andere initiatieven inclusief de versterking van de sociale cohesie. De volgende stap is om dit op te schalen naar andere wijken en om ‘urban resilience by design’ mainstream te laten worden.

Meer lezen? 

Meer columns en blogs vind je in het Stadsleven dossier Rampspoed.