Waar zijn de grote verhalen, de plannen op stadsniveau en de visionairs gebleven? Op maandag 26 oktober bediscussiëren we in Stadsleven ‘Make no small plans’ topdown, bottomup en in between stadsplannen maken. Tess Broekmans, stedenbouwkundige en partner bij Urhahn, bureau voor stedenbouw en strategie, schreef een column over kleine plannen als katalysatoren in de stad.

Groot denken, klein handelen

Daniel Burnham schreef rond 1909: “Make no little plans, they have no magic to stir men’s blood… Make big plans; aim high in hope and work.” Little plans hebben geen ambitie, ze zijn klein in het denken. Maar de stad is ook niet gebaat bij groot: dat betekent veel sloop, of snel een weiland volbouwen. Groot denken, klein handelen is het devies. Daarmee maken juist small plans het verschil. Een slim plan hoeft niet groot te zijn, maar speelt in op de realiteit en zet vernieuwing in gang. Het is onderdeel van een groter geheel, the bigger picture.

Promo documentaire: Make no little plans: Daniel Burnham and the American City

Succesvolle projecten of steden ontstaan meestal niet door een big plan, maar door een initiatief of uitvinding op het juiste moment. De Efteling begon als een sport- en speeltuin op de heide, Artis werd opgericht als ontmoetingsplek voor de gegoede burgerij met een paar papegaaien en een Surinaamse boskat. Twee broers begonnen een gloeilampenfabriek in het dorpje Eindhoven. De uitvinding van de houtzaagmolen was de basis voor de scheepsbouw in Amsterdam en daarmee van de gouden eeuw, de grachtengordel, het succes van Amsterdam.

Top-down én bottom-up

Een stad in één keer uit de grond trekken blijft lastig, dat laten de Nederlandse ‘new towns’ wel zien. Wat nodig is zijn mensen met initiatief, met een idee, een droom. Dat geldt ook voor grote projecten: Jan Wolff wist de Ysbreeker op te schalen naar het Muziekgebouw aan het IJ, en zorgde daarmee voor een mooie mix tussen top-down planning en een bottom-up initiatief. In Buiksloterham realiseren veel kleintjes tegen de crisis in een stadswijk met een stoere mix van wonen en werken.

Muziekgebouw aan ’t IJ: een opschaling van de Ysbreeker. Credits: Iceninejon

Kleine plannen als katalysator, als radertje in een groter geheel. Initiatieven op het juiste moment op de juiste plek. Dat zijn small plans in the bigger picture. En die kunnen overal vandaan komen, van de briljante architect of de lokale initiatiefnemer. Die buurtbieb of stadstuin is misschien wel het Artis van morgen.

Meer lezen?

• Klik door naar ons dossier Stadsleven ‘Make no small plans’ voor meer blogs en columns over dit onderwerp.