Op maandag 28 september onderzoeken we tijdens ‘De Gezonde Stad’ hoe onze dagelijkse leefomgeving ons ziek of juist gezonder maakt. Lea den Broeder, bijzonder lector (i.o.) Omgeving en Gezondheid bij de Hogeschool van Amsterdam, geeft inzicht in het project “Kijk! Een gezonde wijk“, waarin een app wordt ontwikkeld om gezondheidsproblemen in kaart te brengen in een wijk.

Kijk! Een gezonde wijk

De gezondheid van bewoners staat hoog op de agenda van de stad. En vooral voor wijken met gezondheidsachterstanden, want daar valt nog flinke winst te halen. Natuurlijk speelt goede woonruimte, schone lucht en zo weinig mogelijk geluidsoverlast een rol. En bijvoorbeeld ook groen in de wijk, dat biedt bewoners mogelijkheden om buiten te ontspannen, elkaar te ontmoeten, en te bewegen.

Slotermeer: een wijk met veel gezondheidsproblemen. Credits: Martijn van Exel.

Maar er kan nog meer gedaan worden voor de gezondheid van wijkbewoners. Wat? Daar kom je eigenlijk pas echt achter als je naar henzelf gaat luisteren. In Slotermeer, een wijk met veel gezondheidsproblemen, gebeurt dat in het project ‘Kijk! Een gezonde wijk‘, waarin samen met bewoners gewerkt wordt aan de ontwikkeling van een app om de gezondheid van de leefomgeving in kaart te brengen. Deze app is op de smartphone te gebruiken en de bewoners kunnen metingen van hun wijk invoeren, maar ook terugvinden hoe het met hun gezonde wijk gesteld is.

Gezonde buren maken een goede buurt

Wat de bewoners vertellen is verrassend. Geluidshinder komt bijvoorbeeld volgens hen niet alleen door lawaai van verkeer, maar ook door sirenes van hulpdiensten. Bewoners zeggen hierover: we schrikken elke keer dat we een sirene horen, is er weer iets ergs gebeurd? Is er iets mis in de wijk? Dat levert veel stress op! Groen in de wijk vinden zij natuurlijk ook belangrijk. Het Sloterpark wordt enorm gewaardeerd en de Slotermeerders zijn trots op ‘hun’ Sloterplas. Maar een park is, zeggen zij, nog fijner als er veel mensen gebruik van maken, en als er bijvoorbeeld ook voorzieningen als sporttoestellen, een kiosk met zitjes en openbare wc’s zijn.

Het allerbelangrijkste voor de gezondheid van de wijk zijn echter niet de straatstenen en de groenvoorzieningen maar de mensen. Sociale contacten, gezelligheid, burenhulp, het draagt allemaal bij aan een fijne wijk. Een opvallende uitkomst van de gesprekken met bewoners is de impact van het gezondheidsgedrag van buurtgenoten. Als de bewoners zien dat de mensen in hun leefomgeving bewegen en sporten, gezond eten, en vitaal zijn, zeggen zij, dan gaan zij zichzelf ook gezonder voelen én gedragen. Ofwel: gezonde buren maken een gezonde buurt!

Sloterplas: trots van de ‘Slotermeerders’. Credits: Brian Fitzgerald.

Bewoners die zelf de wijk gezonder maken!

De bewoners die meededen, boden inspirerende inzichten: hun mening telt! En nu we het daar toch over hebben: meepraten, meedoen en meebeslissen bevordert op zichzelf ook het gevoel van welbevinden. Niet alleen de vraag wát de wijk gezond maakt is belangrijk, maar ook wíe dat doet! Bij ‘Kijk! Een gezonde wijk’ staat daarom het activeren van bewoners centraal; zij bepalen mee wat je met de app kunt meten, hoe hij eruit ziet, en hoe ze de resultaten terug willen krijgen. Een app is immers maar een middel – het doel is belangrijker: bewoners die zelf de wijk gezonder maken!

Kijk! Een gezonde wijk wordt uitgevoerd in het Fieldlab Nieuw-West van het HVA-speerpunt Urban Management, in samenwerking met het RIVM en lokale partijen. Het project ontvangt een subsidie van het Regieorgaan SIA. Daarnaast dragen de Hogeschool van Amsterdam en het RIVM bij aan de kosten. Bekijk hier de film over de gezondheidsprojecten van de HVA.

Meer lezen?

Klik door naar ons dossier Stadsleven ‘De gezonde stad’ voor meer blogs en columns over dit onderwerp.