In Stadsleven ‘Show me the money’ onderzoeken we de geldstromen in de stad. “Wanneer je mensen vraagt wat geld is, denken ze automatisch aan de euro.” Communicatiebureau Vandejong sprak met onze spreker Lotte Boonstra over de functie en werking van lokale valuta en complementaire munten.

WIE BEN JE EN WAT DOE JE?

Mijn naam is Lotte Boonstra en ik heb me de afgelopen jaren op verschillende manier bezig gehouden met economische uitwisselingen waaronder complementaire munten (CCs). Dit zijn aanvullende munten die bestaan naast reguliere munten zoals de euro. Voor Stichting DOEN deed ik onderzoek naar de werking van complementaire munten in Europa en de rest van de wereld. Daarnaast heb ik samen met Eva Bullens het Aktiebureau opgericht en verschillende economische experimenten uitgevoerd. Het bekendste project is het Ruilrestaurant: gasten leveren ingrediënten aan en wij koken daarmee een bijzonder diner. In ons nieuwste project EcoNomoney brengen we non-monetaire uitwisselingen zoals geven, delen en ruilen aan de man. Op dit moment volg ik een tweede studie op de kunstacademie om wetenschap en kunst te combineren.

WAT IS MAKKIE? EN, HOE WERKT HET?

De Makkie is een lokale munt in de Indische Buurt. Buurtbewoners kunnen Makkies verdienen door klusjes voor elkaar of de buurt te doen. Op de website van Makkie kunnen bewoners zien welke klussen ze kunnen doen en oproepen plaatsen als ze hulp nodig hebben. Verdiende Makkies kunnen ze inwisselen voor goederen en diensten bij lokale winkels en organisaties, geven recht op gratis toegang tot de bioscoop, het museum of zwembad, of zijn goed voor een forse korting bij lokale ondernemers of een gratis abonnement bij de bibliotheek.

WAT IS DE MEERWAARDE VAN EEN AANVULLENDE MUNT?

Dat verschilt per munt. Wat alle munten gemeen hebben is dat het uitwisselingen mogelijk maakt waar de euro of de dollar tekortschiet. Soms is er ergens geen geld voor, maar is er wel vraag en aanbod. Een complementaire munt kan deze vraag en aanbod aan elkaar koppelen. Ze maken mensen en gemeenschappen minder afhankelijk van internationale betaalmiddelen zoals de euro.

HOE WORDT DE MAKKIE DOOR BUURTBEWONERS GEBRUIKT? WAT IS DE SOCIALE IMPACT OP DE BUURT?

Omdat de Makkie pas net bestaat kunnen we de sociale impact nog niet meten. Op het moment dat ik onderzoek deed voor waren er bijna 4000 Makkies in omloop. Deze Makkies zijn voornamelijk verdiend door vrijwilligers bij buurtinitiatieven en op hun beurt weer uitgegeven bij het zwembad of voor een kortingsbon van de Albert Heijn. Samen met de buurtbewoners, de gemeente, woningbouwcorporaties en andere spelers hebben we een lijst met indicatoren gemaakt voor sociale impact van de Makkie. Deze indicatoren gaan we de aankomende jaren meten.

WAARIN IS DE MAKKIE ANDERS DAN ANDERE COMPLEMENTAIRE MUNTEN, ZOALS TIJDGELD, TIME BANKING OF BITCOIN?

Complementaire munten dienen verschillende doelen. De ene munt wordt opgericht om sociale cohesie te stimuleren, de andere om het MKB te versterken, armoede te bestrijden, lokale economie te stimuleren. Het doel van de Makkie is om bewoners aan te moedigen een actieve rol te spelen in hun gemeenschap en de leefbaarheid in hun buurt te verbeteren. Hierbij moet je denken aan bijvoorbeeld groenonderhoud en hulp aan ouderen. Met de Bitcoin kunnen gebruikers zonder tussenkomst van een bank transacties naar elkaar overmaken. De doelstellingen van Bitcoin zijn dus anders en daarmee de vorm van het geldsysteem ook.

TOT SLOT, WELKE VANZELFSPREKENDHEDEN ZOU JE WILLEN AANPAKKEN?

Een kritiek op complementaire munten is dat ze kleinschalig zijn. Dit is volgens mij een effect van het cultureel domineren van de euro. Wanneer je mensen vraagt wat economie is, refereren ze vaak aan geld. Wanneer je mensen vraagt wat geld is denken ze automatisch aan de euro. Onze perceptie en dus gebruik van geld zit heel diep geworteld in onze cultuur. De kleinschaligheid van de complementaire munten is geen goede kritiek op het middel zelf, maar eerder een uitdaging waar complementaire munten voor staan.

Meer lezen?

Klik door naar ons dossier ‘Stadsleven ‘Show me the money’ voor meer blogs en columns over dit onderwerp. Lees ook bijvoorbeeld over Arnhem Bitcoinstad en juist de functie van digitale valuta of een column van Qoin over community currencies.