In Stadsleven ‘StadsTaal’ bekijken we de stad door de bril van taal. Wie in Amsterdam woont kan niet om de straatgedichten van graffitikunstenaar Laser 3.14 heen. Zijn teksten observeren niet alleen de stad, maar inspireren haar ook. Een dubbelportret van deze taalkunstenaar en Evelyn Grunau, fervent verzamelaar van zijn werk.
Door: Sanne van der Beek
Verzamelaar van tijdelijke graffitikunst
De Amsterdamse taalkunstenaar Laser 3.14 is een fenomeen. Nooit weet je waar zijn graffiti opduikt, maar sinds begin jaren ’80 kun je z’n maatschappijkritische teksten door heel Amsterdam ontdekken. Met name bouwplaatsen en schuttingen hebben z’n voorkeur. Zijn stijl is eerlijk en direct te noemen met straatgedichten die in zijn eigen woorden zweven tussen krakersleuzen en politieke statements.
De ‘tags’ van Laser in twee beknopte regels spreken veel mensen aan. Evelyn Grunau verzamelt sinds 2006 jaar zelfs zijn kunst in een speciaal album in -hoe toepasselijk – onze digitale openbare ruimte, aka Facebook:
Ik moet gewoon alle tags, oftewel gedichten, van Laser 3.14 vastleggen en verzamel deze al jaren in een album op Facebook ‘Laser 3.1.4 – Poetry in the city’. Het gebeurt regelmatig dat ik even omloop, uit de tram stap en een stukje terugloop of bijna te laat voor een afspraak kom. Het gaat zelfs zover dat ik tegenwoordig al mijn eigen ‘streetteam’ heb van mensen die foto’s van nieuwe ‘Lasers’ voor me verzamelen.
Evelyn spotte deze ‘Laser’ bij het Stedelijk museum: Toen was het nog alles in verbouwing. Ik zat in de tram, en ja: ik moest er uitstappen en kwam te laat op m’n afspraak. Maar deze Laser hangt nu ook bij ons in de woonkamer in een lijst. Ik vind het nog steeds een prachtig gedicht.
De stad als canvas
De graffitikunst van Laser 3.14 speelt met de stad. In interviews benoemt hij dat hij geïnspireerd is door het open vrije karakter van Amsterdam en de stad op zijn beurt weer als zijn canvas ziet. Zijn werk is voornamelijk te vinden op stukken hout die worden gebruikt ter afzetting van de bouwputten waar Amsterdam eindeloos in verkeert. Hierdoor vervaagt niet alleen de grens tussen het illegale en legale karakter van zijn straatkunst, maar verspreiden zijn gedichten zich door de stad wanneer de schuttingen op nieuwe werkplekken worden hergebruikt. En soms verdwijnt zijn kunst ook gewoon als de renovatie voorbij is, iets dat Laser 3.14 ook prima vindt:
Sometimes I get posterised very quickly, but I like the “here today, gone tomorrow” effect. It is part of the ever-changing, ever-evolving city and is a fundamental aspect of the art. It is nice to know my work is there for a fixed period, but that period could be a day, two days, a week. (bron)
https://www.youtube.com/watch?v=xTEz30d3hPI
Evelyn vertelt dat de kunstwerken van Laser 3.14 ook haar blik op de stad hebben veranderd:
Mijn perceptie voor de straten is veranderd. In mijn jacht naar zijn kunst let ik op houten planken, hekwerken, dekzeilen en bouwketens. Ik vraag me zelfs soms af waarom op een vrije plek nog geen Laser zit.
Je eigen Laser
Laser 3.14 is niet alleen een productieve graffitiartiest, maar hij exposeert ook in galeries, musea en heeft een boek uitgebracht over zijn werk. Hij geeft veel interviews en heeft een online webshop voor z’n werk. Een graffitikunstenaar met een businessmodel dus. Ook Evelyn heeft twee eigen ‘Lasers’:
In mijn woonkamer heeft Laser 3.14 op mijn verzoek ‘Life rules behind the drapes’ op de muur gezet. Wel lastig met verhuizen natuurlijk, dit is een kunstwerk dat ik niet zomaar kan meenemen. Dat was overigens onmogelijk bij mijn allereerste ‘eigen Laser’, waarbij mijn toenmalige vriendje als verrassing een typische Laser voor me had geregeld: een graffititag op een houten schutting ergens in de stad, maar dan wel met ‘happy birthday Evelyn’ eronder!
Anonimiteit en thuisgevoel
Laser 3.14 werkt anoniem. Dat doet hij niet alleen ter zelfbescherming tegen het illegale karakter van zijn werk, maar ook omdat hij wil dat mensen ongestoord zijn werk kunnen ervaren: “I like the mystery of it and I find it much stronger if your imagination is working.”
Maar hoewel de persoon achter de graffitikunst anoniem is en dat ook altijd zal blijven, geven zijn teksten mensen een gevoel van thuis in de stad. Evelyn vertelt:
Ik heb Laser 3.14 nooit op straat aan het werk gezien, maar ben weleens aan hem voorgesteld bij de opening van een tentoonstelling van zijn schilderijen. Mijn vriendin en ik waren de enige mensen in de ruimte toen ik aan de galeriehoudster vertelde waarom ik Lasers werk verzamel. Toen Laser 3.14 binnenkwam sprak zij hem aan: “Weet je nog dat je ooit iets voor een Evelyn voor haar verjaardag getagged hebt? Dit is die Evelyn.”
Later ben ik hem nog een keer tegengekomen. Opeens stond iemand naast me: “Hoi, Evelyn.” Het liet me zo thuisvoelen in Amsterdam. In de straten van de stad word ik herkend door iemand die in feite zelf niet herkend mag worden. Voor mij hoort Laser bij dit thuis: hij hoort bij Amsterdam, in de straten en op al die tijdelijke plekken van deze stad.
Meer lezen?
Laser 3.14 is ook te gast bij de live talkshow maandag 23 februari. Bekijk hier het complete programma. Klik door naar ons dossier ‘Stadsleven ‘StadsTaal’ voor meer blogs en columns over dit onderwerp.