In Stadsleven ‘De Stad door Andere Ogen’ dagen bijzondere kijkers, denkers of kunstenaars ons beeld van de stad uit. Het collectief Beelddragers, dat een platform biedt voor jong talent op het gebied van kunst en fotografie, schrijft over een bijzonder project van Anna van Lingen en Denisa Kollarová over zeventien Amsterdamse speelplaatsen ontworpen door Aldo van Eyck.
Door: Beelddragers
Lees de tijdsgeest af aan stadspeelplaatsen
Het zou een mooie advertentie zijn op het prikbord bij de Albert Heijn: ‘Laatste rustplaats gezocht voor geadopteerd klimrek’.
Dit is wat vooraf ging: grafisch ontwerpers Anna van Lingen & Denisa Kollarová studeerden in 2013 samen af aan de Gerrit Rietveld Academie. Eén van hun gezamenlijke projecten is Seventeen Playgrounds, een onderzoek naar en publicatie over zeventien Amsterdamse speelplaatsen, ontworpen door beroemd architect Aldo van Eyck.
Als je in Amsterdam bent opgegroeid of kinderen hebt ken je ze wel: speeltuinen zonder omheining die moeiteloos opgaan in de publieke ruimte, aan weerszijden zorgvuldig geplaatste bankjes voor de ouders om een oogje in het zeil te houden. Met stenen cilinders in zandbakken of vijvers, zwart-wit geblokte speelvlakken en tuimelrekken op verschillende hoogtes. In het midden het pronkstuk: een overhellende klimkoepel, perfect om op te klauteren. In eerste instantie lijkt het een speelplaats als ieder ander.
Niet helemaal. Anna en Denisa komen er achter dat deze speelplaatsen ontworpen zijn door de gerenommeerde Nederlandse architect en hoogleraar Aldo van Eyck. Structuralist als Van Eyck was, creëerde hij ook voor zijn speeltuinen een strikt modulair systeem van meerdere statische geometrische elementen die keer op keer, aangepast aan de specifieke locatie, in een andere compositie konden worden geplaatst. Van 1947 tot 1978 werden ze uitgevoerd. Op een gegeven moment telde Amsterdam meer dan 700 speeltuinen van zijn hand. Generaties kinderen in Amsterdam zijn opgegroeid slingerend aan de metalen buizen van Van Eyck. Hoe schril is dan het contrast met nieuwe speelplaatsen die als paddenstoelen uit de grond schieten en de iglo’s van Van Eyck verdrijven. Fel gekleurde kunststof wipkippen, achteloos door de gemeente in de ruimte geplaatst, zonder oog voor omgeving of compositie.
Hoe dieper Van Lingen en Kollarová in hun research doken, hoe meer waardering ze krijgen voor het werk van Van Eyck. Het minimalistische ontwerp, de plaatsing van de elementen, maar vooral ook de gedachte erachter. Niets opleggen, maar stimuleren. Zelf het kind de vrijheid geven te bedenken wat er moet of kan. Waarom zien de nieuwe speelplaatsen er eigenlijk zo anders uit? Wat zegt dit over onze tijdsgeest?
Laatste rustplaats gezocht voor geadopteerd klimrek
In hun zoektocht naar de overgebleven speelplaatsen stuitten de twee bij toeval op een achtergelaten klimkoepel naast een schoolgebouw in Nieuw-West. Een vrij triest tafereel: een echte ‘Van Eyck iglo’ met een paar missende pootjes, achteloos gedumpt en verwaarloosd. Anna en Denisa kunnen het niet over hun hart verkrijgen om de klimkoepel achter te laten. Na een paar telefoontjes is het geregeld. Als een symbool voor de verdwijnende speelplaatsen besluiten ze het klimrek te adopteren en op zoek te gaan naar een nieuwe geschikte plek in de stad.
Dit is waar een handgeschreven advertentie in de supermarkt goed van pas komt. Bekijk de iglo eens met andere ogen. Laat je fantasie de vrije loop. Een iconisch ontwerp met een klein mankement. Nog steeds in goede staat en multi-inzetbaar. Zie je mogelijkheden? Ken jij een geschikte plek? Neem dan contact op met Anna van Lingen en Denisa Kollarová. Misschien kunnen jullie dan samen de iglo begeleiden naar haar laatste rustplaats. Zij verdient het om als een monument terug te worden gegeven aan de stad die zij al die tijd trouw heeft gediend en zal blijven dienen. Mank of niet.
Seventeen Playgrounds is als pre-order te bestellen via Bol.com. Bij genoeg aanmeldingen wordt het boekwerk gedrukt en uitgegeven.
Meer lezen?
Klik door naar ons dossier ‘Stadsleven ‘De Stad door Andere Ogen‘ voor meer columns van bijzondere kijkers die je idee van wat de stad is uitdagen.