Nicole van Dijk, projectleider, en Rob Noordhoek, publiciteit, bij Museum Rotterdam schrijven over de Rotterdamse identiteit en de grote rol van ambacht hierin. Aan de hand van een aantal voorbeelden van de tentoonstelling ‘Echte Rotterdammers- wat maken we nou’ wordt deze samenhang duidelijk. 

Door: Nicole van Dijk en Rob Noordhoek

Rotterdammers zien zichzelf graag als hardwerkend, direct modern en vooral ´echt´. Dat was vorig jaar de uitkomst van ´Echte Rotterdammers – wie denken we wel dat we zijn´ , een tentoonstelling van Museum Rotterdam over de Rotterdamse identiteit. Maar wat maken al die Rotterdammers eigenlijk en hoe is dat van invloed op de stad?

Voor het antwoord zijn we Rotterdam ingegaan en heeft het museum bijna 200 Rotterdammers gevonden die met hart en ziel hun product maken. Ambachtelijk maken lijkt dus weer springlevend in de werkstad. Met deze hedendaagse makers zijn we vervolgens op zoek gegaan naar overeenkomsten en verschillen met maken in het verleden.

Maken leer je van elkaar

Waar vroeger het carrièrepad weinig variatie vertoonde, kan dat nu veel grilliger verlopen. Als gevolg van de crisis of door het idee nu eindelijk die saaie baan te verruilen voor iets meer bevredigends kiezen veel Rotterdammers voor een tweede carrière als maker. Idealistische motieven spelen opvallend vaak een rol. Ze willen iets doen dat écht duurzaam, sociaal of maatschappelijk relevant is.
Waar vroeger een lange leerschool nodig was om een ambacht onder de knie te krijgen, kan tegenwoordig snel op verschillende manieren kennis verworden worden. Via internet wordt aansluiting gevonden bij gemeenschappen met specifieke vakkennis, zijn allerlei korte cursussen beschikbaar en wordt ervaring gedeeld.

Werkplaatsen ontstaan waar mensen voor weinig geld materiaal, gereedschap, ruimte en vooral kennis kunnen delen. In Rotterdam is veel leegstand. Niet alleen aan de randen van de stad, maar ook in het centrum biedt leegstand mogelijkheden voor makers om werkplaatsen op te starten. Neem bijvoorbeeld De Viltmannen die met lokale grondstoffen (wol van Rotterdamse schapen) en mensen uit de buurt werken aan ambachtelijk producten die zij internationaal aan de man brengen. Vanuit een leegstaand kantoorpand brengen ze met hun werkzaamheden en activiteiten een nieuwe dynamiek in de wijk.

Viltmannen

De Mesh Print club is een vereniging die het ambacht van zeefdrukken nieuw leven inblaast. Leden betalen een lage contributie en worden zo medeverantwoordelijk als gebruiker van de werkplaats met materiaal en machines. Het lidmaatschap biedt ook direct toegang tot de kennis van de andere leden. Het samenwerken in de werkplaats geeft de mogelijkheid eigen vaardigheden te verbeteren en nieuwe kennis op te doen.

Tentoonstelling ´Echte Rotterdammers – Wat maken we nou?

De Viltmannen en de Mesh Print Club zijn twee voorbeelden van makers die we hebben ingedeeld onder het thema Textiel. Zoekend naar historische tegenhangers kwamen we uit op respectievelijk hoedenfabriek Grabo en de Kralingsche Katoenmaatschappij. Deze historische makers laten een vergelijkbaar product in een totaal andere sociale context zien. Het maken is in het verleden voornamelijk een middel om de kost te verdienen, waar het tegenwoordig vaak een doel op zich is. Kennis wordt als bedrijfsgeheim bewaakt, terwijl het maken vandaag de dag juist een impuls krijgt door het enthousiast delen van kennis en ervaring.
In de tentoonstelling ´Echte Rotterdammers – Wat maken we nou? worden deze verschillen overal zichtbaar. Daarnaast geeft de expositie een staalkaart van wat tegenwoordig binnen de stadsgrenzen vervaardigd wordt. Maar het belangrijkste is de ervaring van het maken. Als echt Rotterdamse tentoonstelling kan iedereen de mouwen opstropen en zelf aan de slag langs werktafels. Ook wordt een blik op de toekomst geworpen. Want de volgende maakrevolutie is al aan de gang. Wat doen 3D printers met onze stad, als straks iedereen thuis vrijwel alles kan maken?

Maaktafel tentoonstelling

Meer lezen?

Kom maandag 1 december naar Stadsleven ‘Made here’ waar Nicole van Dijk te gast is en klik door naar ons dossier ‘Made here’ voor meer artikelen over dit onderwerp.