Zaterdag 15 november neemt Stadsleven deel aan Kantor, een festival dat een leegstaand kantoorgebouw een weekend lang omtovert in een plek waar culturele instellingen leegstand tot iets positiefs maken. Rijksbouwmeester Frits van Dongen is één van onze gasten. Hij pleit in deze column voor een nieuwe bouwcultuur tegen leegstand: overheid én burgers verenigd.
Leegstand als nationale opgave
De stad trekt: we zien een toenemende concentratie van werken, wonen, recreëren, ondernemen in de stedelijke gebieden. Niet alleen jongeren, maar ook ouderen trekken naar de stad, evenals bedrijven. Zij zien de waarde van stedelijkheid voor de kwaliteit van hun medewerkers en het bijbehorende bedrijfsresultaat. Ook Het Rijk concentreert zich in de stad en er komt Rijksvastgoed beschikbaar. Als Rijksbouwmeester adviseer ik over nieuwe ontwikkelingen van het Rijk, maar ook over de enorme afstootopgave van Rijksgebouwen. De cijfers zijn bekend: ruim 8.000.000 m² kantoorruimte in de markt, 30.000.000 m² woonruimte, 12.000.000 m² bedrijfsruimte en gemiddeld komt er elke maand een nieuwe kerk leeg te staan. Reden genoeg om de leegstand als een nationale opgave te zien en met dezelfde geestdrift tegemoet te treden als een Deltaplan waar de befaamde deltawerken uit zijn ontstaan.
Zet de poorten open en laat de stad binnen
Voor wat betreft leegstaand Rijksvastgoed zeg ik: zet de poorten open, laat de stad binnen om te ontdekken wat voor potenties er in deze gebouwen verscholen zitten. Actief en vitaal leegstandsbeheer, geen anti-kraak, maar thematische en attractieve invullingen van tijdelijkheid in deze gebouwen. Kijk naar het A-lab op Amsterdam-noord waar jonge startende ondernemers in de wereld van de technologie en nieuwe media op een inspirerende wijze gecombineerd worden. Hier hebben zij zelf ook baat bij want met collega’s uit dezelfde wereld is kruisbestuiving een stuk dichterbij. Hierdoor ontstaan er echte mini-gemeenschappen die heel waardevol zijn voor de stad. En dat heeft zijn uitstraling op de omliggende gebouwen en gebieden. Hele gebieden kunnen op deze manier worden getransformeerd naar nieuwe pleisterplekken in de stad. Zo kijk ik naar de stedelijke transformatieopgave. De voorbeelden die binnen het platform van Nederland Wordt Anders (www.nederlandwordtanders.nl) naar voren komen, zoals bijvoorbeeld De Ceuvel in Buiksloterham, geven mij het vertrouwen dat het aan inspiratie en innovatie niet ontbreekt.
Café de Ceuvel
Nieuwe bouwcultuur: overheid én burgers
Creëer ruimte voor deze ontwikkelingen en ideeën zodat maatschappelijke waarde ook gaat meetellen. Ik pleit voor een adaptieve stedenbouw waar de stad divers, leefbaar en flexibel is en die bewoners, gebruikers en bestuurders inspireert. Stap af van traditionele rol van plannen door Rijk en goedkeuren door gemeentebestuur. De verschillende overheden zouden naar een nieuwe grondhouding moeten in onze samenwerking om deze transformatie succesvol te laten zijn. Alléén dan, samen met burgers en overheden, kunnen we komen tot een Nieuwe Bouwcultuur.
Meer lezen?
Kom zaterdag 15 november van 16.30-17.30 uur naar Stadsleven ‘Leeg is het nieuwe vol’ op Kantor en klik door naar ons dossier ‘Leeg is het nieuwe vol’ voor meer artikelen over dit onderwerp.