De rol van de auto verandert. Het beeld van de auto als statussymbool lijkt grotendeels te verdwijnen en er ontstaat een autoloze generatie die helemaal niet zoveel opheeft met het zelf bezitten van een auto. Dit terwijl de fiets juist een hip imago krijgt en dankzij de vele nieuwe ontwerpen steeds praktischer wordt in het gebruik. Wint de fiets het dan toch eindelijk van de auto? Door: Judith de Bie

De strijd om de stad: auto versus fiets

Als je door de stad loopt valt het op dat de fiets in de stad het straatbeeld lijkt te hebben overgenomen, terwijl de auto juist in mindere mate een plek in de stad lijkt te krijgen. Dit blijkt ook uit de factsheet van het Meerjarenplan Fiets van de gemeente. Waar de auto in het Amsterdam van 1990 nog overwicht had met 38% van de ritten versus 22% op de fiets, laten dezelfde cijfers van de gemeente uit 2008, namelijk 34% voor de auto versus 30% voor de fiets, zien dat de strijd om de stad is losgebarsten. Door verschillende media wordt bericht dat deze afname van populariteit van de auto onder andere zou komen doordat de auto van een begeerlijk statussymbool naar een gebruiksvoorwerp gaat.

De fiets, hét nieuwe statussymbool

Het verdwijnen van de auto als statusobject gaat paradoxaal genoeg samen met het feit dat de fiets juist enorm opkomt als statussymbool. De tijd dat het hebben van een auto je tot een god maakte is verleden tijd, terwijl je momenteel in elke hippe kledingwinkel een fiets in de etalageruit tegen komt.

Terwijl de auto decennia lang hét symbool van vrijheid was lijkt de fiets die rol nu overgenomen te hebben. Coca Cola gebruikte zelfs onlangs de fiets als symbool voor vrijheid in een commercial. ‘Voor mij staat een auto niet langer symbool voor vrijheid, maar voor files en kosten die de pan uit swingen, zegt Miek Thieren (19) in ‘Leven zonder auto’ van Luc Vanheerentals.

De fietser zelf is niet langer de sukkelaar die geen auto kan betalen, hij is een moderne stedeling: gezond, slim en snel. “De fiets is de nieuwe auto en de automobilist is de nieuwe roker” was te lezen in De Architect, januari 2013. Dit is terug te zien in het  assortiment aan mooie fietsen dat harder lijkt te groeien dan dat van auto’s: Fixies, bamboefietsen en houten fietsen van Frans eiken. Je onderscheiden van de rest? Dat doe je met je fiets. Door de vele verschillende soorten fietsen die worden ontwikkeld kan de fiets ook steeds meer taken van de auto overnemen. Zo was het voorheen vaak lastig om met veel bagage en/of kinderen snel van A naar B te komen. Momenteel worden met e-bikes, bakfietsen en vele andere ingenieuze uitvindingen deze problemen deels opgelost.

Credits: Frans Persoon

Minder auto’s, meer fietsen: waar blijft vertaalslag in infrastructuur?

De fiets mag dan wel in opkomst zijn als statussymbool voor jonge stedelingen. de infrastructuur in de stad reflecteert deze ontwikkeling nog niet. Als je naar plaatjes van verkeersknooppunten in de stad rond 1900 kijkt kun je zien dat er door het ontbreken van goede infrastructuur en regels een behoorlijke verkeerschaos ontstond. De oorzaak hiervan lag grotendeel in de opkomst van de auto en de vele verschillende types vervoer die de wegen moesten delen. Als je naar de verkeerschaos rond 1900 kijkt zie je veel van de huidige verkeersproblematiek terug. Als je op een doordeweekse dag rond half negen ’s ochtends door Amsterdam fiets dan sta je geregeld in de file, raak je gestrest door de enorme chaos en heb je meestal moeite om een plekje voor je fiets te vinden als je eenmaal de bestemming heb bereikt.

De uitdaging voor de stad zit hem met name in het faciliteren van de enorme toename van het fietsgebruik. Carsharing apps en ontwikkelingen zoals Uber zorgen voor minder autogebruik en bezit, waardoor er minder wegen bijgebouwd hoeven worden. Deze extra ruimte, energie en geld zou besteed kunnen worden aan het ontwikkelen van slimme plannen voor fietsparkeren en het scheiden van de verschillende vervoersmiddelen door bijvoorbeeld een fietssnelweg. In Londen presenteerde Skycycle het plan om zwevende fietssnelwegen aan te leggen vanwege de toename van fietsers in de stad. Het plan is om 135 mijl aan fietssnelweg aan te leggen boven de bestaande spoorlijnen van de stad.

Volgens Fietsberaad, ‘Innovaties rond de fiets’, zijn veel steden zijn momenteel met innovatieve plannen voor de fiets bezig. Zo gebruiken ze sinds 2006 in Japan een Bicycle Tree voor het opbergen van de fiets. De fiets verdwijnt met een chipcard in 30 seconden in ondergrondse cylinders.

De toekomst van de stad lijkt dan ook om deze toename te faciliteren in de infrastructuur en op een innovatieve manier de nieuwe auto – de fiets – een goede plek te geven in de stad.

Meer lezen?

Klik door naar ons dossiers ‘Hello/Goodbye: de auto in de stad’ en ‘Waar is mijn fiets’? voor meer artikelen over dit onderwerp.