Stadsleven – The Happy City onderzoekt hoe een stad ontworpen kan worden om het geluk van haar bewoners te bevorderen. In deze futuristische en tegelijk realistische blog laat ‘geluksdoctorandus’ en wetenschapsjournalist Akshaya de Groot zien wat er nodig is voor een dashboard, waarop je kunt zien of Amsterdammers door de tijd heen gelukkiger worden of niet. Zou dit de manier zijn waarop wij, in de toekomst, het stadsbestuur gaan controleren?

Deel 1. Hoe het niet moet

Hardstikke leuk al die prachtige ideeën voor een happy city. Maar hoe zorgen we dat zo’n ideaal door de jaren heen ook beklijft?

Hoe zorgen we dat ‘een gelukkiger stad’ (let op, er staat: gelukkiger!) voor altijd een doel van de gemeente, zijn inwoners, bedrijven en organisaties wordt? Zouden we transparant government en Open Data niet kunnen gebruiken voor een happier city?

In deze blog wil ik laten zien welke stappen de stad Amsterdam daartoe zou moeten zetten — maar dit geldt net zo goed voor andere steden, in binnen- en buitenland.

Een goede eerste stap is altijd: kijken wat er al wel is (en wat niet). Daartoe gaan we naar www.amsterdam.nl om te zien hoe de stad zichzelf presenteert, haar doelen laat zien en de resultaten die zij daarbij bereikt.

Bron: http://www.amsterdam.nl/stad-beeld

Kijk eens naar de kopjes (Amsterdam in kaart, Geschiedenis etc.): best interessant, maar noch via deze pagina, noch via de homepage of een andere pagina is duidelijk waarop de stad zich focust. Waar is de gemeente Amsterdam vandaag de dag vooral mee bezig? Op welke uitdagingen wil zij primair reageren? Voor het bereiken van welke doelen wil het gemeentebestuur de stadsbewoners in de komende jaren meekrijgen? Zie daar maar eens achter te komen!

Goed, we wagen nog een poging en zoeken op ‘beleid’. Dit is het resultaat:

Bron: http://www.amsterdam.nl/gemeente/volg-beleid

Oef, je moet wel een echte politieke ijzervreter zijn om je hier doorheen te worstelen! Stel je voor dat iemand een auto moet besturen en als advies de laatste wijzigingen op de handleiding krijgt toegezonden. Dat helpt niet erg bij de vraag: waar ga ik naartoe en hoe hard rijd ik op dit moment? Dan kijk je toch op de kaart en op de meters op je dashboard?
Er zijn talloze ondernemingen en projecten die intern al met een dashboard werken. Waarom kan een moderne grote stad niet ook zoiets hebben?

Gelukkig is er nog een andere ingang. Amsterdam heeft als grote stad een eigen Bureau Onderzoek en Statistiek. Daar werken zo’n 50 medewerkers en die weten werkelijk alles over de stad en haar bewoners. Ze publiceren dat ook nog eens heel overzichtelijk en voor iedereen toegankelijk op internet. Je zou zeggen: dáár mag de gemeente – bijv. door een mooie knop op de homepage van amsterdam.nl – de burger toch wel eens wat vaker aan herinneren?

Bron: http://www.os.amsterdam.nl

Dat is geweldig, denk ik! Kijk, deze mensen weten hoe de Amsterdammers wonen, werken en leven. Ze weten per stadsdeel wat de bewoners vinden van de speelvoorzieningen, van poep op straat en het onderhoud van de parken. Dat niet alleen. Ze hebben cijfers over: openbare orde en veiligheid; zorg; educatie, jeugd en diversiteit; verkeer en infrastructuur; openbare ruimte en groen; cultuur en monumenten; milieu en water; sport en recreatie; economie, haven en stedelijke ontwikkeling. Er is zelfs al een Open Data-project met innovatieve ondernemers en twee universiteiten als samenwerkingspartners…

Maar waar vind ik tussen dat alles het geluk? Even een zoekopdracht proberen…

Bron: http://www.os.amsterdam.nl/zoek/

Au!

En ook bij het Open Data-project krijg ik het lid op mijn neus. Kennelijk heeft daar nog niemand aan data over geluk gedacht. Kan ons geluk de stad dan helemaal niets schelen? Dat kan toch niet waar zijn…

Ten slotte weet ik nog één ingang, maar dáár zal de gemiddelde stadsbewoner, of zelfs de gemiddelde stadsbestuurder, niet snel zelf op komen. Bureau Onderzoek en Statistiek publiceert tweejaarlijks De Staat van de Stad Amsterdam.

Dit rapport, vermoed ik, lijkt een lokale pendant van het eveneens tweejaarlijkse De Sociale Staat van Nederland, dat door het landelijke Sociaal-Cultureel Planbureau (SCP) wordt uitgegeven.

Hierin wordt ‘de leefsituatie’ gemeten, maar óók ons subjectieve geluk. Ik waag de gok, pik dit ene document eruit, en inderdaad: het gaat over de leefsituatie, maar dan die van Amsterdammers, en hoera – al zijn het maar een paar alinea’s – zelfs het geluk komt erin voor.

Bron: De Sociale Staat van Nederland. Model leefsituatie Amsterdam

Op p. 22 komen we zelfs het authentieke SCP-model van de leefsituatie tegen. Dit kan het begin zijn van een stedelijk dashboard, waarin geluk centraal staat.

Al met al hebben we in deze blog toch iets geleerd. Dat is vooral hoeveel gegevens er al over de stad worden verzameld en geanalyseerd. Veel daarvan hebben in feite ook allang met ons geluk te maken, zoals veiligheid, inkomen, leefbaarheid, onderling vertrouwen, onderwijs, zorg enzovoort.

Nu is het zaak om dat expliciet te maken.

Lees hier ‘Deel 2: Hoe het wel moet’

Meer lezen?

• Drs. Akshaya de Groot legt zich erop toe inzichten uit het geluksonderzoek te vertalen naar wat wij er als samenleving mee kunnen doen. Op zijn blog geluksdoctorandus.nl is veel achtergrondinformatie over geluk, levenskunst en het wetenschappelijk onderzoek ernaar te vinden. Ben je geïnteresseerd in een vergelijkbaar gedachtenexperiment op landelijke schaal? Lees dan zijn boek ‘Geluk voor Kamerleden’.
• Klik door naar ons dossier ‘Happy City’ voor meer blogs over dit onderwerp.