Stadsleven – The Happy City onderzoekt hoe een stad ontworpen kan worden om het geluk van haar bewoners te bevorderen. In deze gastcolumn schrijft Paul Schnabel, oud-directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau, die ook op 27 januari onze gast zal zijn over waarom Utrecht, zijn thuisstad, voor hem de gelukkigste stad van het land is.  Net geen medaille, maar toch, in het World Happiness Report staat Nederland op de vierde plaats van de gelukkigste landen. En in dit land, zegt de BBC, is Utrecht weer de beste plek. Dat oordeel is overigens meer gebaseerd op een indruk dan op onderzoek. Helemaal een verrassing is het toch niet, want eerder prees Lonely Planet ook Utrecht al aan als Nederlandse ‘Geheimtip’. Niet zo groot en groots als Amsterdam, maar ook niet poppenhuisklein zoals sommige andere oude steden en stadjes. Het onderscheid ligt inderdaad in de schaal van de oude binnenstad. Bijna drie eeuwen telde de stad binnen haar muren nooit veel meer dan 30.000 inwoners. Nu is dat het uitgaans-en inkoopgebied voor meer dan 300.000 mensen in de gemeente Utrecht en zeker nog eens 300.000 in de dorpen en steden daaromheen. Dat legt een druk op de binnenstad, die ook lijdt en slijt onder het intensieve gebruik. Maar vergeleken met Amsterdam heeft Utrecht geluk: de wereld komt (nog) niet op Utrecht af. Weinig hotels dus. De stad is nog voor en van de bewoners.

Utrecht gracht weerspiegeling. Foto: Sanne van der Beek

Die zijn de stad niet alleen intensiever, maar ook beter gaan gebruiken. Dat is vooral op en in de omgeving van de Oude Gracht te zien. Op de werven aan de gracht kun je eten en drinken en de vele kleine pleinen zijn terrassen geworden. Het openbare leven heeft een bijna mediterraan karakter aangenomen. Alles zit ook nog bij elkaar, de winkels, de restaurants, de bioscopen en de theaters, de musea, de markten en ook de woonhuizen. De universiteit heeft nog steeds faculteiten in het centrum en de Domtoren verdwijnt bijna nooit uit het gezicht. ‘Compact’ is het woord dat de BBC graag gebruikt om de bijzondere kwaliteit van de ‘gelukkigste’ steden (Aarhus, Geneve, Utrecht) te omschrijven. Compact betekent dat de straten smal en kort zijn, de huizen dicht op elkaar staan, de verscheidenheid in voorzieningen groot is en te voet of op de fiets alles gemakkelijk bereikbaar is. Je hoeft niet in de binnenstad zelf te wonen om toch deel te zijn van wat Richard Florida de ‘creative city’ noemde, een stad waarin het overdag niet saai en s’avonds niet leeg is . In Amerika een zeldzaamheid, in Europa al veel gewoner en in Nederland in voor Amerikanen bijna onbegrijpelijke kleine schaal en dichte pakking bijna regel.

Credits: E. Dronkert

Utrecht is dan in Nederland weer het beste voorbeeld van een creative city. De bevolking is jong en hoogopgeleid, er is een ruim aanbod aan werk in de nieuwe economie, de setting is historisch zonder een overgerestaureerde indruk te maken, er is op cultureel en artistiek gebied veel te doen en ook de afstand tot buiten, tot bossen en plassen is kort. Wie naar Amsterdam wil, kan met bijna metrofrequentie in weinig meer dan een half uur op de Dam staan. Een wereldstad binnen handbereik en toch een eigen identiteit. Utrecht, happy city.

Meer lezen?

• Lees meer over de Top 5 van de meest gelukkige steden in de wereld
• Klik door naar ons dossier ‘Happy City’ voor meer blogs over dit onderwerp.