Voor Stadsleven ‘De Stad door Andere Ogen‘ laten we een maand lang de stad van een andere kant zien. De Amsterdamse mediakunstenaar Esther Polak gebruikt GPS technologie om bewegingen te volgen – van mensen, voertuigen, soms ook dieren of goederen – en daarmee patronen zichtbaar te maken. Bewegingen vormen patronen en patronen vertellen verhalen.
Door: Tracy Metz
Tien jaar geleden maakte ze naam met AmsterdamRealTime, een van de vroegste toepassingen van deze technologie in een kunstproject (2002). Twee maanden lang gaf ze een aantal Amsterdammers in verschillende stadsdelen een zender mee waarmee hun routes door de stad zichtbaar werden: een stadsplattegrond die nu eens niet uit straten of huizen bestond, maar louter uit de bewegingen van de inwoners – een dagboek in sporen.
Met het MILK-project (2003) maakte ze de lange weg inzichtelijk die een partij melk aflegt tussen de boerderij in Letland, via de koelwagens en de fabriek in Italië, totdat het als kaas belandt op de markt in Utrecht. Het jaar daarna is ze gaan samenwerken met Ivar van Bekkum, sinds 2010 vormen ze een duo. In Zeeland maakten ze met GPS zichtbaar welke patronen boeren over het landschap heenleggen als ze hun aardappelvelden bewerken. Vorig jaar volgden ze een week lang de sporen die vier vissersboten in één week tijd over de zee trekken; die sporen brengen volgens Polak zelfs het karakter van de verschillende schippers tot uitdrukking. Die sporen vertellen verhalen: persoonlijke, nationale, mondiale verhalen. “Dutch media artist Esther Polak demonstrates how location data can be brought to life as narrative material and as a storytelling tool”, aldus het binnenkort te verschijnen boek The Mobile Story: Narrative Practices with Locative Technologies.
Eerder dit jaar liet ze bij een lezing voor een groep stadsontwerpers een filmpje zien van een fles die aan een touw door een ruimte zwiept en daarbij met een straaltje zand een symmetrisch, haast mathematisch patroon op de vloer tekent. ‘Sand Notations’ heet het. ,,Dat patroon zit als het ware al in die fles en die beweging besloten”, zegt ze, ,,maar we hebben het nooit gezien.” Het omslagpunt waarop het onzichtbare zichtbaar wordt – die fascinatie doordesemt haar werk. ,,Achter iedere beweging schuilt een onzichtbaar patroon,” zei ze tijdens een lezing eerder dit jaar voor het agentschap voor kunstenaarslezingen ArtistTalks, ,,behalve als er sneeuw ligt, of zand.”
Met de zogenaamde locative media, en het gebruik dat kunstenaars ervan maken, hebben we voor onszelf een nieuw ruimtelijk zintuig gegenereerd, en daarmee een nieuwe manier om ons tot de stad te verhouden, en tot de wereld. Polak: ,,Nieuwe manieren van kijken brengen nieuwe manieren van denken met zich mee.”
Meer lezen en kijken?
- Bekijk vooral ook even de interactieve kaart van AmsterdamRealTime waarin de leefpatronen van de inwoners in Amsterdam zich onder je ogen vormen
- Bekijk een korte presentatie van minder dan 6 minuten waarin Esther Polak een overzicht geeft van haar werk en haar gedachten erachter of luister een radio-interview van Bert Kommerij met Ivar en Esther
- Vanaf 18 januari is de tentoonstelling ‘Move Still Move’ van Esther Polak en Ivar van Bekkum te zien bij Rento Brattinga | Galerie in Amsterdam.
In de maand december zal voor de speciale ‘online’ editie van Stadsleven ‘De Stad door Andere Ogen’ elke dag een post worden geplaatst waarin bijzondere kijkers en kunstenaars ons idee van wat een stad is uitdagen. Lees ze hier allemaal terug in ons dossier.
Wil je als eerste weten welke mooie dingen Stadsleven in 2014 in petto heeft? Geef je dan op voor onze maandelijkse nieuwsbrief, en volg ons op facebook of twitter.